Column Willem Lageweg: ‘Het roer moet om in agro en food’
“De grenzen van het huidige voedselsysteem worden steeds zichtbaarder: bodem, dieren en boeren raken uitgeput. De uitstoot is veel te hoog. De macht in de keten is zeer ongelijk verdeeld. En bij meer dan de helft van het aantal ziektegevallen is ongezond voedsel een van de belangrijkste oorzaken. De nadelen van een systeem waarin schaalvergroting en keiharde prijsconcurrentie dominant zijn, beginnen de voordelen te overvleugelen. Het roer moet dus om.
Deze diagnose is een van de belangrijkste drijfveren voor de recente oprichting van de Transitiecoalitie Voedsel. Inmiddels meer dan zestig bedrijven, organisaties en experts hebben zich in deze coalitie verenigd. Zij willen naar een systeem waarin duurzaamheid en gezondheid voorop staan. Naar een model waar het om ‘4 returns’ gaat: inspiratie, sociaal kapitaal, natuurlijk kapitaal en duurzaam financieel rendement. Zij willen dat de marktprijzen een weerslag worden van alle kosten en baten die met de productie en consumptie van voedsel gepaard gaan. Dus geen afwenteling meer van maatschappelijke kosten op de belastingbetaler of toekomstige generaties.
Het bovenliggende doel van de coalitie is: ‘een gezond leven op een gezonde planeet. Voor iedereen. Met Nederland als voortrekker van de hiervoor noodzakelijke omslag’.
De groep bestaat uit ambitieuze bedrijven als Eosta, Hutten Catering, De Vegetarische Slager, Diverzio, Willem & Drees, Atlantis, de Betuwse Fruitmotor, Verstegen Spices, Wessanen en Triodos Bank. Ook organisaties als Commonland, New Foresight, Louis Bolk, CLM, Het Zilveren Kruis, Questionmark, Fairfood, Hivos, Voeding Leeft, Natuur & Milieu, HAS den Bosch, Be Bright, Smaackmakers, De Groene Zaak en MVO Nederland hebben zich in deze coalitie verenigd. Zij worden ondersteund door wetenschappers en experts uit de wereld van duurzaamheid, gezondheid, landbouw, ecologie, financiën en gedragsbeïnvloeding.
De coalitie wil de beoogde transitie versnellen langs drie sporen. Ze ondersteunt koploperinitiatieven die een voorbeeld zijn van de nieuwe integrale aanpak volgens het 4 returns-model (voorbeeld: de Verspillingsfabriek). We noemen dat ‘endorsen’. Voorts selecteert de coalitie voorbeeldprojecten en thema’s die de kanteling kunnen versnellen en zet daar extra energie en expertise op (voorbeeld: true cost accounting en true price). We noemen dat versterken of ‘enhancen’. Het derde spoor richt zich op het borgen van de nieuwe paradigma’s in overheidsbeleid en bij andere systeemspelers, zoals de financiële sector en het onderwijs (voorbeeld: zorgverzekeraars die gezond gedrag gaan belonen). We noemen dat ‘embedden’.
De coalitie beoogt een brede beweging te worden om te laten zien dat er voor het nieuwe paradigma een groot draagvlak bestaat. Binnenkort zal de coalitie zich aan de buitenwereld presenteren. Ook in de politiek zullen we van ons laten horen. Niet alleen bij de minister van Landbouw en van Klimaat en Economie, maar ook bij VWS, Milieu, Buitenlandse Zaken en Financiën. Voedsel is immers een breed onderwerp met veel invloedrijke stakeholders.”
Willem Lageweg, Kwartiermaker Transitiecoalitie voedsel.
